តើថវិការជាតិគឺជាអ្វី?


ថវិកាជាតិ គឺជារបាយការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការគ្រោងប្រមូលចំណូល និងចំណាយ ហើយអនុញ្ញាតឲ្យរដ្ឋាភិបាលកំណត់ថាតើខ្លួនមានប្រាក់គ្រប់គ្រាន់ឬទេ សម្រាប់ការចំណាយ? ថវិកាជាតិផ្តល់សិទ្ធិអំណាចឲ្យអង្គនីតិប្រតិបត្តិក្នុងការប្រមូល ចំណូល និងការអនុវត្តចំណាយ ដើម្បីសម្រេចឲ្យបាននូវគោលដៅរបស់ខ្លួនក្នុងការកាត់បន្ថយភាព ក្រីក្រ និងការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច។


ថវិកា គឺជាឧបករណ៍ដ៏សំខាន់បំផុតមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការអនុវត្តគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន និងមានឥទ្ធិពលលើជីវិតប្រចាំថ្ងៃ និងអនាគតរបស់សង្គមទាំងមូល។ សេចក្តីសម្រេចលើការធ្វើថវិកាមានផលប៉ះពាល់លើគ្រប់សកម្មភាព សេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកិច្ច រាប់តាំងពីកន្លែងដែលយើងរស់នៅ កន្លែងដែលយើងធ្វើការ មធ្យោបាយធ្វើដំណើរដែលយើងប្រើប្រាស់ ការថែទាំសុខភាព និងការអប់រំដែលយើងអាចទទួលបាន និងសុវត្ថិភាព អនាម័យ និងសេវាចាំបាច់នានាដែលយើងអាចទទួល។

នៅប្រទេសកម្ពុជា ថវិកាជាតិត្រូវបានរៀបចំជារៀងរាល់ឆ្នាំសម្រាប់ការអនុវត្តនៅក្នុងឆ្នាំប្រតិទិនបន្ទាប់ ដែលស្របពេលគ្នាជាមួយនឹងឆ្នាំសារពើពន្ធ។ ថវិកាជាតិត្រូវបានរៀបចំដោយរាជរដ្ឋាភិបាល និងចាំបាច់ត្រូវមានការអនុម័តដោយរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភាមុនពេលអនុវត្ត។ ក្រោយពេលបានអនុម័តដោយអង្គនីតិបញ្ញត្តិ ថវិកាជាតិក្លាយទៅជាច្បាប់។

ថវិកាជាតិត្រូវបានបែងចែកជាក្រុម និងប្រភេទ ហើយធ្វើចំណាត់ថ្នាក់ជាជំពូក គណនី និងអនុគណនី។ ដើម្បីដឹងថាអ្វីខ្លះគឺជាធាតុរបស់ជំពូក គណនី និងអនុគណនីថវិកាទាំងនេះ សូមមើលប្រកាសលេខ១៤៤៨ របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ឋ និងហិរញ្ញវត្ថុ។

យោងតាមថវិកាសង្ខេបឆ្នាំ២០២០នេះ រដ្ឋនឹងគ្រោងបង្កើនចំណូលសរុបថវិការរដ្ឋដល់ ៣២ ៦៣៩៦៣៣ លានរៀល ដែលក្នុងនោះ ចំណូលមូលធនក្នុងប្រទេស មានចំនួន ១៩៣ ៣៤១ លានរៀល ចំណូលចរន្ដថវិកាថ្នាក់ក្រោមជាតិ ២ ២៤៣៧៧៨ លានរៀល ចំណូលមូលធនក្រៅប្រទេស ៦៣០៣ ១៩០ លានរៀល ចំណូលចរន្ដថវិកាថ្នាក់ជាតិ ២៣ ៨៩៩ ៣២៤ លានរៀល ដែលក្នុងនោះមាន ចំណូលគយ និងរដ្ឋាករ ៤៩% ចំណូលពន្ធដារ ៣៩% និងចំណូលមិនមែនសារពើពន្ធ ១២%។

ដោយឡែក កាលពីពេលថ្មីៗនេះ រដ្ឋាភិបាល​បាន​អនុម័ត​កញ្ចប់​ថវិកាជាតិ​សម្រាប់​ចាយវាយ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២១​ខាងមុខ​ ប្រមាណ​៧,៥០០​លាន​ដុល្លារ​ ដែល​ថយ​ចុះ​១.៩%​ ធៀប​នឹង​ច្បាប់​ថវិកា​ឆ្នាំ​២០២០​។ បើ​តាម​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ ក្នុង​ចំណោម​ថវិកា​៧៥០០​លាន​ដុល្លារ​នោះ​ ក៏​មាន​ដែរ​ផែនការ​ខ្ចី​លុយ​ពី​បរទេស​ប្រមាណ​២​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ដើម្បី​មក​បង្គ្រប់​ ខណៈ​ផែនការ​ប្រមូល​ពន្ធ​នៅ​ឆ្នាំ​២០២១​នឹង​ថយ​ចុះ​រង្វង់​ជិត​១៧%​។


ការកាត់បន្ថយនេះត្រូវបានគេមើលឃើញថា ដោយសារតែការជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាននៃវិបត្ដិកូវីដ១៩ទៅលើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា និងការចំណាយយ៉ាងច្រើនរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅក្នុងការស្ដារសេដ្ឋកិច្ចសង្គមនៅក្នុងឆ្នាំ២០២០៕


ប្រភព៖  Cambonomic Times

ផ្សាយបន្តដោយ៖ Klart Dean




អាចទាញយក ថវិកាសង្ខេប ឆ្នាំ២០២០៖

[https://www.mef.gov.kh/.../BUDGET_IN_BRIEF_Fiscal_Year...]


#cambonomicTimes #Budget_in_Brief_Fiscal_Year2020

 

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

តើរបបគ្រប់គ្រងរដ្ឋលើពិភពលោកនេះមានប៉ុន្មានប្រភេទ? អ្វីខ្លះ?

Image
នៅលើសកលលោកយើងនេះមានរបបគ្រប់គ្រងធំៗចំនួន៣ប្រភេទគឺ៖ ១, របបអត្តាធិបតេយ្យ៖ ជាប្រព័ន្ធនៃការគ្រប់គ្រងដែលក្នុងនេះអំណាចនិងរដ្ឋអំណាច ស្ថិតប្រមូលផ្តុំតែក្នុងដៃបុគ្គលតែម្នាក់ ។ ហើយរបបនេះមានទម្រង់រូបភាពមួយចំនួនដូចតទៅ៖ របបគ្រប់គ្រងផ្តាច់ការ៖ ក្នុងរបបគ្រប់គ្រងផ្តាច់ការអ្នកដឹកនាំម្នាក់ឬអ្នកដឹកនាំមួលក្រុមធ្វើការគ្រប់គ្រងត្រួតត្រាទាំងស្រុងលើគ្រប់ ឬទិដ្ឋភាពនៃជីវភាពសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ច។ របបរាជានិយមផ្តាច់ការ៖ ជាទម្រង់របបគ្រប់គ្រងអត្តាធិបតេយ្យមួយបែបផ្សេងទៀត ។ ក្នុងរបបនេះព្រះមហាក្សត្រ ព្រះមហាក្សត្រយានី ឬព្រះចៅអធិរាជកាន់អំណាចខ្ពស់បំផុតនៃរដ្ឋាភិបាល ព្រះមហាក្សត្រទទួលអំណាចគ្រប់គ្រងប្រទេសតាមរយៈការទទួលមតិអំណាចពីអ្នកស្នងរាជ្យមុន ជាទូទៅទទួលមរតកអំណាចតាមរយៈខ្សែលោហិតពីឪពុកមកកូន ពីបងមកប្អូនជាដើម ហើយអ្នកគ្រប់គ្រងប្រើប្រាស់អំណាចដោយឥតព្រំដែន និងពេញលេញទៅលើប្រជាពលរដ្ឋខ្លួន ។ ២, របបអប្បជនាធិបតេយ្យ៖ ជាប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងដែលអំណាចគ្រប់គ្រងស្ថិតនៅក្នុងដៃវរជនក្រុមតូច  ។ ប្រភពអំណាចដែលជនមួយក្រុមនោះទទួលបានដោយសារតែជនទាំងនោះមានអំណាច ទ្រព្យសម្បត្តិ អំណាចផ្នែកខាងយោធា ឋានៈសង្គមខ្ពង់ខ្ពស់ ។ ៣, របបប្រជាធិបតេយ្យ៖ ជាប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង ដែលក្នុ...
Read more

តើចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញាចែកចេញជាប៉ុន្មាន?

Image
នៅក្នុងប្រព័ន្ធគតិយុត្តិកម្ពុជា ក, ចៅក្រមត្រូវបានបែងចែកជាពីរគឺ៖ ចៅក្រមអសនៈ និងចៅក្រមអយ្យការ។ ១, ចៅក្រមអសនៈ (អាចហៅម្យ៉ាងទៀតថាចៅក្រមអង្គុយ) គឺជាចៅក្រមនៃផ្នែកយុត្តាធិការ (ផ្នែកតុលាការ) ដែលមានអំណាចជំនុំជម្រះក្តី និងសម្រេចសេចក្តីដោយសាលក្រម សាលដីកា និងដីកាសម្រេច ។  មួយវិញទៀតនៅក្នុងនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ  ចៅក្រមអសនៈត្រូវបានបែងចែកជាពីរទៀតគឺ៖ចៅក្រមស៊ើបសួរ និងចៅក្រមជំនុំជម្រះ។ ២, ចៅក្រមអយ្យការ (អាចហៅថាម្យ៉ាងទៀតថាចៅក្រមឈរ ព្រោះចៅក្រមឈរត្រូវក្រោកឈរនៅពេលធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានប្តឹងសុំ) ត្រូវបានស្គាល់ថាជា ព្រះរាជអាជ្ញាដែលមានតួនាទីការពារផលប្រយោជន៍សាធារណៈ និងធានាសុខសណ្តាប់ធ្នាប់សង្គម តាមរយៈការធ្វើបណ្តឹងអាជ្ញា ប្តឹងទៅតុលាការដើម្បីឲ្យតុលាការផ្ដន្ទាទោសជនល្មើស។ ខ, ក្រឡាបញ្ជី គឺជាមន្ត្រីជាន់កណ្តាលខាងតុលាការ និងជាលេខាធិការផ្ទាល់របស់ចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញាក្នុងការជួយសម្រួលនូវការងារបច្ចេកទេសផ្នែកនីតិវិធីនៃរឿងក្តី ។  ក្រឡាបញ្ជីត្រូវបានបែងចែកជាពីរគឺ៖ - ក្រឡាបញ្ជីតុលាការ(ចៅក្រម)  - និង ក្រឡាបញ្ជីអយ្យការ(ព្រះរាជអាជ្ញា) ។ ប្រភព៖ មេធាវី លី ឆេង ផ្សាយបន្តដោយ៖ Klart Dean  
Read more

តើគេចែកបណ្ដឹងជាប៉ុន្មានប្រភេទ?អ្វីខ្លះ?

Image
គេចែកបណ្តឹងជា ៤ ប្រភេទគឺ ៖ 📑បណ្តឹងអាជ្ញា (បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ) ៖ ជាបណ្តឹងដែលកើតពីការធ្វើឱ្យខូចសណ្តាប់ធ្នាប់របៀបរៀបរយសន្តិសុខសាធារណៈ ។  📑បណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ៖ ជាបណ្តឹងដែលមានគោលបំណងធ្វើឱ្យមានការជួសជុល កំហូចខាតដែលបណ្តាលមកពីអំពើល្មើសដល់ភាគីរងគ្រោះហើយក្នុងគោលបំណងនេះអ្នករងគ្រោះបានទទួលសំណងជំងឺចិត្តសមល្មមនឹងកំហូចខាតដែលខ្លួនបានបាត់បង់ ។ 📑បណ្តឹងតវ៉ា(បណ្តឹងឧទ្ធរណ៍)៖ ជាបណ្តឹងដែលចុងចោទ ឬដើមចោទមិនព្រមទទួលនូវសាលក្រមរបស់តុលាការខេត្ត ក្រុង ហើយប្តឹងតវ៉ាមកឧទ្ធរណ៍ឱ្យជម្រះក្តីម្តងទៀត ។ 📑បណ្តឹងបរិហារ ៖ ជាបណ្តឹងរបស់បុគ្គលម្នាក់ ឬច្រើននាក់ដែលមិនពេញចិត្តចំពោះបុគ្គលិកស្ថាប័នរដ្ឋ ឬរដ្ឋាភិបាលដែលប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រយោជន៍ ឬទ្រព្យសម្បត្តិ ដូចជា ការគេងបន្លំប្រាក់ ឬស៊ីសំណូក។ ល៕ ផ្សាយបន្តដោយ៖ Klart Dean
Read more

ប្រវត្តិកោះត្រល់

Image
កោះត្រល់ នៃដែនសមុទ្រកម្ពុជា ដែលដើមឡើយជា កោះប្រវត្តិសាស្ត្រ នៃ ប្រទេសកម្ពុជា បានត្រូវកត់ត្រា ដាក់ចូលក្នុង សៀវភៅសិក្សាសង្គមថ្នាក់ទី៨ នៃ ការបោះពុម្ពផ្សាយឆ្នាំ ២០១១ របស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និង កីឡា គឺជា ការបង្កើតបាននូវការរំលឹកឡើងវិញ ពី ប្រវត្តិកោះសមុទ្រដ៏ធំមួយនេះ ធ្លាប់ស្ថិតនៅក្នុងការគ្រប់គ្រង របស់ កម្ពុជា កាលពីសម័យរាជាណាចក្រមុនៗ គឺ នៅមុន ការចូលមកដាក់នឹមត្រួតត្រារបស់អតីតអាណានិគម បារាំងនៅឆ្នាំ១៨៦៣។ នៅក្នុងសៀវភៅសិក្សាសង្គមរបស់សិស្សថា្នក់ទី៨ នៅទំព័រទី៣ បានសរសេរថា តំបន់មាត់សមុទ្រ តំបន់នេះស្ថិតនៅ ប៉ែកនិរតីប្រទេសកម្ពុជា មានខេត្តកោះកុង ខេត្តព្រះសីហនុ ខេត្តកែប និង ខេត្តកំពត ហើយចែកចេញជាបីផ្នែក មានទំនាបឆ្នេរ  និងឈូង និងមានប្រវែង ៤៤០គីឡូម៉ែត្រ ពីតំបន់ចាំយាមព្រំដែនថៃ ដល់ហាទៀងព្រំដែនប្រទេសវៀតណាម។ ឈូងសមុទ្រកម្ពុជា សំបូរដោយប្រជុំកោះ ដូចជា កោះកុង កោះរ៉ង់ កោះរង់សន្លឹម កោះថ្មី កោះទន្សាយ កោះតាង កោះពូលូវៃ ហៅកោះអាចម៍សេះជាដើម។ ប៉ុន្តែកោះត្រល់ ជាកោះភ្នំដ៏ធំមួយនៅបាំងពីមុខខេត្តកំពត ដែលពីដើមឡើយជាផ្នែកមួយនៃទឹកដីខ្មែរ បច្ចុប្បន្ននេះ បានកាន់កាប់ដោយប្រទេសវៀតណាម ដែលភាសាវៀតណាម ហៅថា កោះភូកុក (Phu Quoc) ។ ប៉ុន្តែប្រវត្តិ...
Read more

ច្បាប់ស្ដីពី៖ អន្តោប្រវេសន៍(១៩៩៤)

Image
  ច្បាប់ស្តីពី អន្តោប្រវេសន៍   (1994)  by  រដ្ឋសភា Page:NA1-1994 11-Immigration.pdf/1 [  1  ] ច្បាប់ ស្តីពី អន្តោប្រវេសន៍ ១០៣៩ ជំពូកទី ១ បទបញ្ញត្តិទូទៅ មាត្រា ១ ច្បាប់នេះមានគោលដៅគ្រប់គ្រងជនបរទេសគ្រប់រូប ដែលមកស្នាក់នៅលើទឹកដី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ មាត្រា ២ ត្រូវចាត់ទុកជាជនបរទេស ជនណាដែលគ្មានសញ្ជាតិជាខ្មែរ ដោយគ្មានរើសអើងទោះបីជននោះមានសញ្ជាតិ ជំនឿ សាសនា​ ឫមានដើមកំណើតណាមួយក៏ដោយ។ មាត្រា ៣ ច្បាប់នេះត្រូវអនុវត្តចំពោះជនបរទេសគ្រប់រូប លើកលែងតែក្នុងករណីដែលត្រូវអនុវត្តតាមវិធាននៃច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាភាគីហត្ថលេខី ទោះបីជាជននោះបានចូលមកតាំងលំនៅមុនពេលដែលច្បាប់នេះចូលជាធរមានហើយក៏ដោយ។ មាត្រា ៤ អនុលោមតាមល័ក្ខខ័ណ្ឌនៃប្រវេសន៍ និងការស្នាក់អាស្រ័យនៅប្រទេសកម្ពុជា ជនបរទេសត្រូវចែកជាបីប្រភេទគឺ៖ ១. ជនបរទេសមិនមែនអន្តោប្រវេសន្ត ២. ជនបរទេសអន្តោប្រវេសន្ត ៣. ជនបរទេសអន្តោប្រវេសន្តជាអ្នកវិនិយោគឯកជន។ 1041 [  3  ] មាត្រា ៥ ការគ្រប់គ្រងជនបរទេសជាសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ក្រសួងនេះត្រូវមានស្ថាប័នមួយដើម្បីទទួលខុសត្រូវកិច្ចការអន្តោប្រវេសន៍។ មាត្រា ៦ ក្រសួងមហាផ្ទៃត្រូវកំណត់អំពីបែបបទន...
Read more

តើអ្វីទៅជាអាជ្ញាយុកាល?

Image
អាជ្ញាយុកាលជារយៈពេលមួយកំណត់ដោយច្បាប់ ដែលផុត រយៈពេលនេះបុគ្គលម្នាក់អាចបាត់បង់សិទ្ធិណាមួយរបស់ខ្លួន ឬអាចទាមទារសិទ្ធិណាមួយជាប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ជាទូទៅអាជ្ញាយុកាលមានពីរប្រភេទគឺ៖ អាជ្ញាយុកាលនៃបទល្មើស ឬអាជ្ញាយុកាលនៃបណ្តឹងអាជ្ញា ជារយៈពេលមួយកំណត់ដោយច្បាប់ ដែលផុតរយៈពេលនេះ ព្រះរាជអាជ្ញាពុំអាចធ្វើការចោទប្រកាន់បានទេ ឬអាចនិយាយបានម្យ៉ាងទៀតថា ព្រះរាជអាជ្ញាពុំអាចដាក់បណ្តឹងអាជ្ញាឲ្យមានចលនាបានឡើយ។ជាគោលការណ៍ អាជ្ញាយុកាលនៃបទល្មើសចាប់ផ្តើមគិតពីថ្ងៃដែលបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសតទៅ។ ហើយថិរវេលានៃអាជ្ញាយុកាលនៃបទល្មើសមានដូចតទៅ៖ - ១៥ឆ្នាំ ចំពោះបទឧក្រិដ្ឋ - ៥ឆ្នាំ ចំពោះបទមជ្ឈឹម - ១ឆ្នាំ ចំពោះបទលហុ អាជ្ញាយុកាលនៃទោស ជារយៈពេលមួយកំណត់ដោយច្បាប់ដែលផុតរយៈពេលនេះ ទោសពុំអាចអនុវត្តបានទៀតទេ។ ថិរវេលានេះ ចាប់ផ្តើមគិតពីថ្ងៃដែលសេចក្តីសម្រេចផ្តន្ទាទោសបានចូលជាស្ថាពរ។ រីឯថិរវេលាអាជ្ញាយុកាលនៃទោសមានដូចតទៅ៖ - ទោសដែលប្រកាស ចំពោះបទឧក្រិដ្ឋមានអាជ្ញាយុកាល ២០ឆ្នាំ។ - ទោសដែលប្រកាស ចំពោះបទមជ្ឈឹមមានអាជ្ញាយុកា ៥ឆ្នាំ។ - ទោសដែលប្រកាស ចំពោះបទលហុមានអាជ្ញាយុកាល ១ឆ្នាំ៕  ផ្សាយបន្តដោយ៖ Klart Dean
Read more

នីតិវិធីនៃការលែងលះ និងកូន

Image
  សេចក្ដីផ្ដើម៖ នៅក្នុងបរិយាកាសអាប់អួរនៃការលែងលះកំពុងគ្របដណ្ដប់គ្រប់ទិសទី។ ការចែកផ្លូវគ្នារបស់គូរស្វាមីមិនមែនជារឿងងាយស្រួលដូចលុបអេតាស៊ីវិលនៅតុលាការឡើយ ការលែងលះបន្សល់ទុកនូវការឈឺចាប់ដល់ភាគីទាំងសងខាងបើពួកគេគ្មានកូននោះមិនអីទេ។ ផ្ទុយទៅវិញបើពួកគេមានកូនបញ្ហាកាន់តែស្មុគស្មាញ គឺកូននឹងក្លាយទៅជាជនរងគ្រោះដោយ សារការលែងលះពេលនោះបញ្ហានឹងកើតមានឡើងចំពោះអ្នកទាំងពីរ គឺការចិញ្ចឹមបីបាច់ថែរក្សាកូនក្រោយពេលលែងលះគ្នា។ យើងបានសិក្សាលក្ខខណ្ឌនៃការលែងលះ និងនិតិវិធីនៃការលែងលះរួចមកហើយពេលនេះ យើងនិងសិក្សាអំពីការលែងលះនិងកូន។ និយមន័យពាក្យ ការលែងលះ៖ ការលែងលះ គឺជាការផ្ដាច់ចំណងអាពាហ័ពិពាហ៍របស់ប្ដីប្រពន្ធដែលបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ពេញលក្ខណៈច្បាប់ដែលអ្នកទាំងពីរបានរស់នៅជាមួយគ្នាអាស្រ័យដោយសហព័ទ្ធទាំងពីរព្រមព្រៀងគ្នា ឬសហព័ទ្ធណាមួយសំណូមពរសុំដាច់សមគ្គសង្វាសនិងត្រូវតុលាការសម្រេចតាមបញ្ញាត្តិនៃច្បាប់។ នៅពេលសាលក្រមលែងលះចេញស្ថាពរហើយ  តើផ្ដល់ផលវិបាកយ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះចំពោះសហព័ទ្ឋ និង កូន? ការលែងលះផ្ដល់វិបាកចំពោះសហពន្ធ័ និងកូនដូចខាងក្រោម៖ ផលវិបាកចំពោះសហពន្ធ័អានុភាពលើកូន ១.ផលវិបាកចំពោះសហព័ទ្ធ ការលែងគឺបណ្ដាលឲ្យមានការដាច់សមគ្គសង្វាស់រវាងសហព័...
Read more

ស្វែងយល់អំពីទម្រង់គ្រប់គ្រងរដ្ឋ/តើរដ្ឋមានប៉ុន្មានប្រភេទ? អ្វីខ្លះ? និងគ្រប់គ្រងយ៉ាងដូចម្ដេច?

Image
សេចក្ដីផ្ដើម៖ នាពេលបច្ចុប្បន្ននៅលើពិភពលោកការគ្រប់គ្រងដឹកនាំប្រទេសនីមួយៗ សុទ្ធតែមាន លក្ខណៈខុសគ្នាៗដោយពឹងផ្អែកលើគោលនយោបាយរបស់ប្រទេសរៀងៗខ្លួន។ ជាក់ស្ដែង នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសដែលប្រកាន់យកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ ក្នុងការដឹកនាំប្រទេសត្រូវមានការជ្រើសតាំងអ្នកដឹកនាំប្រទេសដោយការបោះឆ្នោតជាសេរីដែល ប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកបោះឆ្នោតអោយដឹកនាំប្រទេសអោយមានការអភិវឌ្ឍន៏ និងរីកចំរើនលើ គ្រប់វិស័យ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតប្រទេសកម្ពុជាដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីដោយក្រោមការគ្រប់ គ្រងរបស់ព្រះមហាក្សត្រដែលជាប្រមុខរដ្ឋ។ ជាទូទៅប្រទេសកម្ពុជាជារដ្ឋដែលប្រកាន់យកអំណាច និងការអនុវត្តន៏តាមទ្រឹស្ដីរបស់លោក ម៉ុងតេស ហ្សឹដែលបែងចែកអំណាច៣ធំៗគឺ៖ - អំណាចនីតិបញ្ញត្តិ - អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ - អំណាចតុលាការ អំណាចនីមួយៗត្រូវបានបែងចែកដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។អំណាចនីតិបញ្ញត្តិដឹកនាំដោយសភា អំណាចនីតិប្រតិបត្តិដឹកនាំដោយរដ្ឋាភិបាល និងអំណាចតុលាការដឹកនាំដោយសាលាជំរៈក្ដីនានា ហើយអំណាចទាំងបីនេះអនុវត្តការងាររបស់ខ្លួនដោយឯករាជ្យពីគ្នា។ ១, រដ្ឋទោល រដ្ឋទោល គឺជារដ្ឋដែលគ្មានរដ្ឋណាមួយចំណុះអោយខ្លួន ហើយខ្លួនក៏គ្មាននៅជាចំណុះអោយរដ្ឋណាមួយដែរ ពោលគឺអំណាចគ្រប់គ្រងរដ្ឋប្រកបដោយអធិ...
Read more

យល់ដឹងផ្នែកច្បាប់៖ អាហារកាតព្វកិច្ចតាមផ្លូវច្បាប់

Image
(ភ្នំពេញ)៖ជាទូទៅស្ថានភាពនៃការរស់នៅរបស់មនុស្សម្នាក់ៗនៅក្នុងសង្គមមិនដូចគ្នានោះទេដូចជាស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុជាអាទិ៍ដែលក្នុងនោះយើងឃើញថា មានបុគ្គលមួយចំនួនមានទ្រព្យសម្បត្ដិស្ដុកស្ដម្ភមួយចំនួនមានភាពក្រីក្រ និងខ្លះទៀតធ្លាក់ខ្លួនក្លាយជាទុរគត់ជន និងអ្នកសូមទានជាអាទិ៍។ អាស្រ័យដូចនេះ ដោយចិត្ដសប្បុរសធម៌ និងសណ្ដោសប្រណី រវាងគ្នានឹងគ្នា មនុស្សម្នាក់ៗត្រូវចេះចែករំលែក និងជួយយកអាសារគ្នាទៅវិញទៅមក ដូចសុភាសិតខ្មែរ ពោលថា ត្រូវចេះជួយគ្នាក្នុងគ្រាក្រ ជាដើម។ លើសពីនោះវប្បធម៌ដែលមាននៅក្នុងសង្គម ដែលតម្រូវឱ្យឪពុកម្ដាយមានករណីកិច្ចចិញ្ចឹមកូន កូនចិញ្ចឹមឪពុកម្ដាយ បងប្អូនផ្គត់ផ្គង់គ្នាទៅវិញទៅមក គឺជាករណីកិច្ចផ្នែកសីលធម៌មួយដែលត្រូវបានប្រជាជនខ្មែរប្រកាន់ខ្ជាប់តាំងពីដើមរៀងមក។ ទន្ទឹមនឹងនោះ ក៏មានស្ថានភាពមួយចំនួន ដែលកូនរមើលគុណឪពុកម្ដាយ ឪពុកម្ដាយបោះបង់កូនចោល បងប្អូនមិនចេះជួយគ្នាក្នុងគ្រាលំបាក សមាជិកគ្រួសារបែកបាក់សាមគ្គីភាព មិនជួយផ្គត់ផ្គង់គ្នាទៅវិញទៅមក ដែលជាស្ថានភាពមួយបង្ករផលប៉ះពាល់ ផ្នែកសីលធម៍ ប្រពៃណីល្អរបស់សង្គមជាតិផងដែរ។ ដោយហេតុដូចនេះ ច្បាប់បានកំណត់នូវសិទ្ធិ និងករណីកិច្ចដល់បុគ្គលម្នាក់ៗ ក្នុងការទាមទារឱ្យមានការផ្គត់...
Read more

រចនាសម្ព័ន្ធតុលាការ

Image
  ក, ច្បាប់ស្តីពី ការរៀបចំអង្គការតុលាការ​ ដែលបានអនុម័តកាលពី ឆ្នាំ ២០១៤ បានបង្កើតតុលាការជំនាញនៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធតុលាការដែលមានស្រាប់។​ តុលាការជំនាញទាំងនេះរួមមាន​ តុលាការស៊ីវិល តុលាការព្រហ្មទណ្ឌ តុលាការពាណិជ្ជកម្ម និងតុលាការការងារ។ ច្បាប់មួយនេះក៏បានបញ្ជាក់ផងដែរថា អង្គភាពរដ្ឋបាលរបស់តុលាការនៅគ្រប់កំរិត គឺស្ថិតនៅក្រោមរដ្ឋបាលកណ្តាលរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌។ ច្បាប់ដដែលនេះក៏បានបង្កើតទ្បើងនូវសាលាឧទ្ធរណ៍ប្រចាំតំបន់ ។ សភាជំនាញចំនួន ៥ ​ត្រូវបានបង្កើតទ្បើងក្នុងសាលាឧទ្ធរណ៍ ដែលរួមមាន សភាព្រហ្មទណ្ឌ សភាស៊ីវិល​ សភាស៊ើបសួរ សភាពាណិជ្ជកម្ម និង សភាការងារ។ តុលាការ​កំពូលមានសភាជំនាញតែ ៤ ប៉ុណ្ណោះ គឺ សភាព្រហ្មទណ្ឌ សភាស៊ីវិល​​ សភាពាណិជ្ជកម្ម និង សភាការងារ។ តុលាការជំនាញ ឬសភាជំនាញេផ្សេងទៀត អាចត្រូវបានបង្កើតក្នុងតុលាការនៅគ្រប់កំរិតទាំងអស់។ ខ, គោលនយោបាយជំនួយផ្នែកច្បាប់ត្រូវបានបង្កើតឡើងកំណត់ថវិកា និង អនុម័ត៖ ក្រសួងយុត្តិធម៌បានបង្កើនថវិកាជាតិសម្រាប់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ និងបង្កើតគោលនយោបាយជំនួយផ្នែកច្បាប់ស្របជាមួយគោលការណ៍​ និងសេចក្តីណែនាំរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីជំនួយផ្នែកច្បាប់នៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌ។ គ, សាលក្រមស...
Read more