តើតុលាការមានប៉ុន្មានថ្នាក់ និងមាននីតិវិធីជំនុំជម្រះយ៉ាងដូចម្ដេច?
នៅក្នុងវិស័យច្បាប់តាមការកត់សម្គាល់ជាទូទៅប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនគ្រាន់តែដឹងថាតុលាការ និងការជំនុំជម្រះតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែមិនបានយល់អំពីដំណើរការនៃការជំនុំជម្រះឲ្យបានស៊ីជម្រៅឡើយ។
ដើម្បីជ្រាបថា តុលាការចែកចេញជាប៉ុន្មានថ្នាក់ និងនីតិវិធីជំនុំជម្រះយ៉ាងណានោះលោកមេធាវី យុង ផានិត ដែលជាប្រធានក្រុមមេធាវីច្បាប់ និងពិគ្រោះយោបល់របស់គណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានផ្តល់បទសម្ភាសជាមួយកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍មានខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម៖
ពាក្យថា «តុលាការ» នៅប្រទេសកម្ពុជាតាមច្បាប់ត្រូវបានបែងចែកជាប៉ុន្មានថ្នាក់?
មុននឹងខ្ញុំបកស្រាយអំពីតួសមាសភាពរបស់ចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញាពេលសវនាការជំនុំជម្រះប្រជាពលរដ្ឋគួរគប្បីស្វែងយល់ពីចំណាត់ថ្នាក់របស់តុលាការនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាជាមុនសិន។
តាមច្បាប់តុលាការនៅប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានបែងចែកជា២ថ្នាក់ គឺតុលាការជាន់ទាបដែលមានសាលាដំបូងខេត្ត-ក្រុង និងតុលាការយោធា។ឯតុលាការជាន់ខ្ពស់មានសាលាឧទ្ធរណ៍ និងតុលាការកំពូល។ ដោយឡែកចំពោះសមាសភាពចៅក្រមជំនុំជម្រះក៏មានការខុសគ្នាផងដែរ។
១, ចំពោះនៅសាលាដំបូងខេត្ត-ក្រុង និងតុលាការយោធាជាទូទៅមានចៅក្រមជំនុំជម្រះតែ១រូបទេហៅថា៖ ៉ចៅក្រមទោល ឬសមាសភាពទោល ៉ តែនៅពេលជំនុំជម្រះបើមានសំណុំរឿងស្មុគស្មាញ គឺតម្រូវឲ្យមានសមាសភាពចៅក្រម ៣ រូប។ ករណីនេះហៅថា៖ ក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ ហើយសេចក្តីសម្រេចចេញមកហៅថា៖ សាលក្រម ។
២, ចំពោះសាលាឧទ្ធរណ៍វិញពេលជំនុំជម្រះមានសមាសភាពចៅក្រម៣រូបបើទោះជាសំណុំរឿងនោះមានភាពស្មុគស្មាញយ៉ាងណាក៏ដោយហើយសេចក្តីសម្រេចក្រោយពីការជំនុំជម្រះចេញមកហៅថា៖ សាលដីកា។
៣, តុលាការកំពូលអាចមានបណ្តឹងសារទុក្ខលើកទី១ និងលើកទី២។ ចំពោះបណ្តឹងសារទុក្ខលើកទី១ហើយនៅពេលជំនុំជម្រះ គឺមានសមាសភាពចៅក្រម ៥ រូប បើទោះបីជាសំណុំ រឿងនោះមានភាពស្មុគស្មាញយ៉ាងណាក៏ដោយ។ ចំពោះសំណុំរឿងតែមួយនោះមានបណ្តឹងសារទុក្ខជាលើកទី២ ហើយនៅពេលជំនុំជម្រះ គឺមានសមាសភាពចៅក្រម ៩ រូបនេះជាច្បាប់កំណត់។ ហៅថា៖ ជំនុំជម្រះរួមក្រុម ហើយការជំនុំជម្រះនេះសេចក្តីសម្រេចចេញមកហៅថា សាលដីកា។ រាល់ការបើកសវនាការជំនុំជម្រះម្តងៗគេឃើញម្តងមានសមាសភាពចៅក្រម ៣ រូប ៥ រូប និង ៩ រូប។
ហេតុអ្វីទើបតម្រូវឲ្យមានសមាសភាពចៅក្រមបែបនេះ?
នៅពេលបើកសវនាការជំនុំ ជម្រះម្តងៗមានសមាសភាពចៅក្រមម្តង៣រូប,៥រូប និងម្តងមាន៩រូបនោះ គឺដាច់ខាតត្រូវមានសមាសភាព«ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ១រូប»។ ប៉ុន្តែប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះនោះមានសិទ្ធិអំណាចលើសចៅក្រមប្រឹក្សាតែទៅលើការសម្របសម្រួលទៅលើការបញ្ជូនសំណុំរឿងនិងក្នុងអំឡុងពេលសវនាការតែប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះសេចក្តីសម្រេច គឺយកសំឡេងភាគច្រើន៥០បូក១។
ការជំនុំជម្រះមានប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ១រូបដែលតាមធម្មតាអ្នកជាប្រធានគេត្រូវអារកាត់សេចក្តី តែហេតុអ្វីបានជាចៅក្រមសួរទៅតំណាងអយ្យការ ឬតំណាងមហាអយ្យការដើម្បីឲ្យសន្និដ្ឋានត្រូវ ពេលជំនុំជម្រះក្តីតម្កល់រឿងនោះឬមិនតម្កល់ឬឲ្យជនជាប់ចោទរួចទោស?
ចំពោះក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះស្នើទៅតំណាងអយ្យការ ឬតំណាងមហាអ្យការធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានចោទ ឬមិនចោទ(តម្កល់ ឬមិនតម្កល់) នោះ គឺជាការសួរយោបល់របស់ចៅក្រមក្នុងនាមជាម្ចាស់បណ្តឹងអាជ្ញាតែប៉ុណ្ណោះ។ចំពោះតំណាងអយ្យការ ឬតំណាងមហាអយ្យការគ្រាន់តែជាមេធាវីរបស់រដ្ឋក្នុងរឿងព្រហ្មទណ្ឌតែប៉ុណ្ណោះ។ ឯការឲ្យជនជាប់ចោទណាម្នាក់ត្រូវមានទោស ឬឲ្យផុតពីការចោទ គឺមិនមែនព្រះរាជអាជ្ញា ឬក៏ចៅក្រមដែរ គឺច្បាប់ដោយផ្អែកទៅលើភ័ស្តុតាង។ ចៅក្រមគ្រាន់តែជាអ្នកចេញសេចក្តីសម្រេចដោយផ្អែកលើច្បាប់ និងភ័ស្តុតាងតែប៉ុណ្ណោះ៕
ប្រភព៖ ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍
ផ្សាយបន្តដោយ៖ Klart Dean
Comments
Post a Comment